Έχω σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, πρέπει να κάνω καμπύλη σακχάρου;

Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών είναι η πιο συχνή ορμονική διαταραχή, που επηρεάζει πάνω από 10% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Είναι επίσης η πιο συχνή αιτία υπογονιμότητας στις γυναίκες.

 
Οι «πολυκυστικές ωοθήκες» είναι μια διάγνωση που ταλαιπωρεί και «μπερδεύει» πολλές νέες γυναίκες. Πολύ συχνά η παρουσία κάποιων κύστεων στις ωοθήκες ερμηνεύεται σαν παθολογική, χωρίς να είναι,  και άλλες φορές, ενώ υπάρχει παθολογική εικόνα, δεν γίνεται πάντα ο σωστός ορμονικός έλεγχος έτσι ώστε μια νέα γυναίκα να γνωρίζει αν έχει ή όχι το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, μια διάγνωση που μπορεί να επηρεάσει τη ζωή και την υγεία της σε κάθε ηλικία.
 

Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών λοιπόν, ΔΕΝ είναι μόνο η παρουσία κύστεων στις ωοθήκες. Το ΣΠΩ προκαλείται από μια ορμονική και μεταβολική διαταραχή που μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του σώματος με διάφορους τρόπους.

 
Η υποψία του συνδρόμου μπαίνει όταν υπάρχουν όλα ή τα περισσότερα από τα παρακάτω προβλήματα:

• Διαταραχή της περιόδου (ολιγομηνόρροια, αυξημένα διαστήματα μέχρι την επόμενη περίοδο)
• Σημάδια αυξημένης δράσης ανδρογόνων (ανδρικών ορμονών) στο σώμα όπως υπερτρίχωση στο πρόσωπο και το σώμα, απώλεια μαλλιών ή/και ακμή ή
• Αυξημένα ανδρογόνα στις εξετάσεις αίματος
• Πολλές μικρές κύστεις στις ωοθήκες (εικόνα ωοθήκης σαν «κολιέ μαργαριταριών»), από όπου προέρχεται και το όνομα του συνδρόμου . Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι λίγες  κύστεις μπορεί να υπάρχουν και φυσιολογικά στις ωοθήκες γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας και δεν πρέπει να συγχέονται με αυτές του συνδρόμου.

Όλες οι γυναίκες δεν έχουν τα ίδια συμπτώματα και ευρήματα και η βαρύτητα των συμπτωμάτων μπορεί να ποικίλει σημαντικά από γυναίκα σε γυναίκα.

Η βασική διαταραχή στο σύνδρομο ΣΠΩ είναι ορμονική. Οι γυναίκες αυτές παρουσιάζουν διαταραχή στην έκκριση των γοναδοτροπινών από την υπόφυση (των ορμονών δηλαδή που είναι υπεύθυνες για τον καταμήνιο κύκλο κάθε γυναίκας) και επίσης παράγουν αυξημένα ανδρογόνα από τις ωοθήκες τους.

Τα ανδρογόνα είναι οι «ανδρικές» ορμόνες οι οποίες όμως παράγονται και στις γυναίκες φυσιολογικά αλλά σε πολύ μικρότερη ποσότητα. Αν, για κάποιο  λόγο, η παραγωγή των ανδρικών ορμονών αυξηθεί, τότε επηρεάζεται η φυσιολογική διαδικασία ωρίμανσης των ωοθηλακίων σε ωάρια (αντί να ωριμάζει ένα ωάριο κάθε μήνα, πολλά ωοθηλάκια δεν καταφέρνουν να φτάσουν σε ώριμο στάδιο και συσσωρεύονται σε μορφή κύστεων στις ωοθήκες) αλλά έχουμε και εμφάνιση συμπτωμάτων όπως:

• η υπερτρίχωση,
• η ακμή,
• η απώλεια μαλλιών,
• η διαταραχή στην περίοδο

Μια άλλη ορμόνη που παίζει μεγάλο ρόλο στην ανάπτυξη του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών είναι η ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι η ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας και βοηθάει το σώμα να χρησιμοποιήσει ή να αποθηκεύσει την ενέργεια που παίρνει από τους υδατάνθρακες των τροφών. Πολλές γυναίκες με το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών έχουν αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης λόγω αντίστασης στην δράση της. Η αυξημένη αυτή παραγωγή της ινσουλίνης αυξάνει την παραγωγή ανδρικών ορμονών από τις ωοθήκες και επίσης συμβάλει στην δυσκολία απώλειας βάρους που πολλές από αυτές τις γυναίκες αντιμετωπίζουν. Η αντίσταση στην ινσουλίνη δεν χαρακτηρίζει όλες τις γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες, αλλά είναι ιδιαίτερα συχνή ακόμα και σε γυναίκες με φυσιολογικό βάρος.

Σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας όλων των συμπτωμάτων του συνδρόμου είναι η αύξηση του σωματικού βάρους πάνω από το φυσιολογικό, και ιδιαίτερα η κοιλιακή παχυσαρκία (η συσσώρευση λίπους στην κοιλιακή χώρα) καθώς αυξάνει την αντίσταση στην ινσουλίνη και την παραγωγή ανδρικών ορμονών. Η παχυσαρκία από μόνη της δεν αποτελεί κριτήριο για την διάγνωση τουσυνδρόμου.      

Για να καταλήξουμε στην διάγνωση του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών πρέπει πρώτα να αποκλείσουμε άλλες ορμονικές διαταραχές που μπορεί να προκαλέσουν παρόμοια εικόνα με αυτό,όπως διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα, της προλακτίνης και των επινεφριδίων.

Μια γυναίκα που παρουσιάζει συμπτώματα και σημεία ύποπτα για το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών θα πρέπει να κάνει εναν λεπτομερή ορμονικό έλεγχο.

Σύμφωνα με τις νέες οδηγίες της Αμερικανικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας για την διάγνωση και αντιμετώπιση του συνδρόμου, κάθε νέα γυναίκα με διαπιστωμένο πλέον σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών θα πρέπει να υποβληθεί και σε καμπύλη σακχάρου καθώς, λόγω της διαταραχής της δράσης της ινσουλίνης ο κίνδυνος για ανάπτυξη προδιαβήτη ή σακχαρώδη διαβήτη είναι ιδιαίτερα αυξημένος : μέχρι και 30% των γυναικών που έχουν πολυκυστικές ωοθήκες μπορεί να αναπτύξουν διαβήτη μεγαλώνοντας ενώ είναι ιδιαίτερα αυξημένος και ο κίνδυνος για μεταβολικό σύνδρομο: υπέρταση, διαταραχή στη χοληστερίνη (χαμηλή καλή χοληστερίνη, υψηλή κακή χοληστερίνη και τριγλυκερίδια), κοιλιακή παχυσαρκία. Οι παράγοντες αυτοί είναι γνωστοί παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο ιδίως μετά την εμμηνόπαυση.

Η καμπύλη σακχάρου θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε μερικά χρόνια ανάλογα με τους παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη σακχαρώδη διαβήτη.

Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στις γυναίκες που επιθυμούν ή προετοιμάζονται για εγκυμοσύνη. Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη κύησης. Οι γυναίκες με διαταραχή στην καμπύλη σακχάρου πριν την εγκυμοσύνη θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά και να ακολουθούν προσεκτική διατροφή από την αρχή της εγκυμοσύνης τους για την αποφυγή επιπλοκών.