Πώς θα φροντίσετε την υγεία σας μετά τα 50;
Όταν δεν έρθει περίοδος για ένα χρόνο και πλέον τότε μια γυναίκα έχει μπει στην εμμηνόπαυση.
Σε κάποιες περιπτώσεις η εμμηνόπαυση μπορεί να έρθει απότομα: αν αφαιρεθούν χειρουργικά οι ωοθήκες, μετά από χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, λόγω παθήσεων της υπόφυσης ή των ωοθηκών ή σε περίπτωση πολύ σοβαρής για τον οργανισμό ασθένειας
Η μέση ηλικία εμμηνόπαυσης είναι τα 51 χρόνια, αλλά κυμαίνεται από γυναίκα σε γυναίκα μεταξύ των ηλικιών 47 έως 55 ετών. Στις γυναίκες που καπνίζουν η εμμηνόπαυση έρχετε νωρίτερα, κατά μέσω όρο στα 49 χρόνια. Σημαντικό ρόλο στην ηλικία εμμηνόπαυσης παίζουν τα γονίδια και η ηλικία που μπήκε σε εμμηνόπαυση η μητέρα σας θα επηρρεάσει και εσάς.
Η εμμηνόπαυση μπορεί να επηρεάσει το σώμα και τα διάφορα όργανα και συστήματα με πολλούς τρόπους:
- Διαταραχές στην λειτουργία των αγγείων: ξαφνικές αλλαγές στην θερμοκρασία, αίσθημα ζέστης, εξάψεις, ιδρώτες, διακοπή του ύπνου λόγω εφίδρωσης ή εξάψεων
- Διαταραχές στην σκέψη και τη διάθεση: έντονες μεταπτώσεις στην διάθεση, αίσθημα θυμού, θλίψης ή σύγχυσης, ευερεθιστότητα, συχνό κλάμα, και, κάποιες φορές, αγχωτική διαταραχή ή ακόμα και κατάθλιψη
- Αλλαγές στην λειτουργία των γεννητικών οργάνων: προβλήματα με ξηρότητα του κόλπου, φαγούρα τοπική, πόνος κατά την ερωτική επαφή, ερεθισμός της περιοχής του κόλπου, προβλήματα με την ούρηση όπως ακράτεια ή συχνουρία
- Διαταραχές στον σκελετό και τα κόκκαλα: απώλεια οστικής μάζας, οστεοπόρωση, απώλεια ύψους, κατάγματα
- Διαταραχές στον μεταβολισμό: σταδιακή αύξηση του βάρους, αύξηση στη χοληστερίνη και το σάκχαρο
- Διαταραχές στο καρδιαγγειακό σύστημα με αύξηση της αρτηριακής πίεσης και ανάπτυξη αθηρωμάτωσης.
Τα έντονα συμπτώματα από την έλλειψη οιστρογόνων και προγεστερόνης όπως οι εξάψεις και οι συναισθηματικές διαταραχές βελτιώνονται με τα χρόνια όταν το σώμα συνηθίσει να ζει με χαμηλότερα επίπεδα οιστρογόνων.
Τι μπορείτε να κάνετε: Τα 5 πρώτα χρόνια της εμμηνόπαυσης είναι συνήθως και τα πιο δύσκολα. Στην φάση αυτή η θεραπεία εξαρτάται από τον αν την ύπαρξη συμπτωμάτων, το είδος και την ένταση τους. Εσείς και ο ιατρός σας θα πάρετε την απόφαση αν χρειάζονται ή όχι θεραπεία. Αν τα συμπτώματα σας είναι πολύ έντονα και σας προκαλούν μεγάλη διαταραχή στην καθημερινότητα σας και δεν έχετε κάποια σοβαρή αντένδειξη για τη λήψη οιστρογόνων, τότε μπορείτε να πάρετε οιστρογόνα για μερικά χρόνια και να τα μειώσετε σταδιακά. Αν με τον ιατρό σας αποφασίσετε ότι τα οιστρογόνα δεν είναι η κατάλληλη θεραπεία για εσάς, υπάρχουν και άλλες διαθέσιμες θεραπείες που έχουν και αυτές τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα τους, όπως φυτικά συμπληρώματα, ενώ τα τελευταία χρόνια δίνονται με πολύ καλά αποτελέσματα ήπια αντικαταθλιπτικά του τύπου των αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) για την αντιμετώπιση των εξάψεων και των διαταραχών ύπνου και διάθεσης.Η χρήση τοπικών λιπαντικών μπορεί να βοηθήσει στην ξηρότητα του κόλπου και την σεξουαλική διάθεση. Η χρήση μικρών δόσεων ανδρικών ορμονών για τη βελτίωση της libido δείχνει καλά αποτελέσματα αλλά δυστυχώς στη χώρα μας δεν υπάρχουν κατάλληλα σκευάσματα για γενική χρήση.
Μια γυναίκα μετά τα 50 πρέπει να παρακολουθείται συχνά για την πρόληψη χρονίων παθήσεων. Κάθε χρόνο θα πρέπει να υποβάλεται σε ένα check-up και να ελέγχεται για:
- Αλλαγές στην πίεση- αν τουλάχιστον δύο μετρήσεις σε ηρεμία βρεθούν > 140 η συστολική πίεση και >85 η διαστολική τότε πρέπει να γίνει έλεγχος για αρτηριακή υπέρταση.
- Διαταραχές στα λιπίδια και τη χοληστερίνη- μετά την εμμηνόπαυση οι περισσότερες γυναίκες έχουν αύξηση της ολικής χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων και μείωση της «καλής» χοληστερίνης (HDL) και μπορεί να χτειαστεί να τροποποιήσουν την αγωγή τους ή και να πάρουν θεραπεία, σε περίπτωση αυξημένου καρδιαγγειακού κίνδυνου.
- Αύξηση στο σάκχαρο και σακχαρώδη διαβήτη, ειδικά αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό για την νόσο. Αν το σάκχαρο νηστείας είναι >100 mg/dl σε δύο μετρήσεις, θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον ιατρό σας για την πρόληψη του διαβήτη.
- Το βάρος και τον δείκτη μάζας σώματος- η αύξηση του σωματικού βάρους και του δείκτη μάζας σώματος αυξάνει θεαματικά τον κίνδυνο για υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, διαταραχές στα λιπίδια και καρδιαγγειακή νόσο.
- Την οστική πυκνότητα- η πρόληψη της οστεοπόρωσης και των καταγμάτων είναι ιδιαίτερα σημαντική για την διατήρηση υψηλής ποιότητας ζωής
- Την λειτουργία του θυρεοειδούς- μετά την εμμηνόπαυση αρκετές γυναίκες που μπορεί να μην είχαν ποτέ προβλήματα με τον θυρεοειδή τους παρουσιάζουν είτε αλλαγές στην λειτουργία του είτε όζους στον θυρεοειδή τους
- Αλλαγές στην όραση- κάθε χρόνο θα πρέπει να γίνεται έλεγχος από οφθαλμίατρο τουλάχιστον για αξιολόγηση του κινδύνου για γλαύκωμα και για άλλες παθήσεις του οφθαλμού που σχετίζονται με την υπέρταση και τον διαβήτη
- στοματική υγεία με επισκέψεις στον οδοντίατρο για συστηματικούς καθαρισμούς
Πρέπει επίσης κάθε χρόνο να κάνει μαστογραφία και test PAP, αλλά θα πρέπει να αυτοεξετάζει το μαστό της κάθε μήνα. Δεν θα πρέπει τέλος να ξεχνάμε τον προληπτικό έλεγχο για τον καρκίνο του εντέρου κάθε 5-10 χρόνια με κολονοσκόπηση, ιδαίτερα αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό.
Μαζί με τον ιατρό σας πρέπει αν κάνετε ένα πλάνο παρακολούθησης όλων αυτών των παραμέτρων και πρόληψης παθήσεων. Αν ήδη υπάρχει μια διαταραχή ή χρειάζεται να ξεκινήσετε κάποια θεραπεία, τότε θα πρέπει να παρακολουθείστε πιο συστηματικά, ανάλογα με την υπόδειξη του ιατρού σας.
Παρ’όλο που η εμμηνόπαυση είναι μια δύσκολη περίοδος και σωματικά και ψυχολογικά, πολλές γυναίκες την βλέπουν σαν μια νέα περίοδο της ζωής τους χωρίς τους περιορισμούς της περιόδου και της γονιμότητας και το άγχος δημιουργίας οικογένειας.