• 
• 

Ανδρική Υπογονιμότητα

Υπογονιμότητα ονομάζεται η αδυναμία ενός σεξουαλικά ενεργού ζευγαριού που δεν χρησιμοποιεί προφυλάξεις (για την αποφυγή κάποιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης) να αποκτήσουν μωρό μετά από ένα χρόνο προσπάθειας. Σε ποσοστό περίπου 40% των ζευγαριών που αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα, το πρόβλημα οφείλεται στον άνδρα.

Ποιες αιτίες προκαλούν την ανδρική υπογονιμότητα;

Σε περίπου 30 με 40% των περιπτώσεων, το πρόβλημα της ανδρικής υπογονιμότητας οφείλεται σε δυσλειτουργία των όρχεων, των αδένων δηλαδή που παράγουν το σπέρμα και τεστοστερόνη (την κύρια ανδρική σεξουαλική ορμόνη). Η «βλάβη» στους όρχεις μπορεί να είναι αποτέλεσμα θεραπειών για καρκίνο, όπως χημειοθεραπείες, τραύμα ή χειρουργική επέμβαση, μπορεί να είναι γενετική ή να έχει προκληθεί από άλλους ενδογενείς ή εξωγενείς παράγοντες.

Η θερμότητα μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή σπέρματος. Η κρυψορχία, μια κατάσταση κατά την οποία ο ένας ή και οι δύο όρχεις αποτύχουν να κατέβουν από την κοιλιά (όπου βρίσκονται πριν από τη γέννηση) στον θύλακα των όρχεων (ο σάκος του δέρματος που συνήθως κρατά τους όρχεις) μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στον όρχη του μικρού αγοριού αν δεν αναγνωριστεί και αντιμετωπιστεί γρήγορα σε παιδική ηλικία. Η βλάβη αυτή προκαλείται λόγω της έκθεσης σε αυξημένη θερμότητα μέσα στην κοιλιά.

Πολλοί άντρες έχουν διευρυμένες φλέβες γύρω από τους όρχεις (γνωστή ως κιρσοκήλη) που είναι επίσης πιθανό να αυξήσουν τη θερμοκρασία στους όρχεις. Εάν είναι πολύ μεγάλη, η κιρσοκήλη μπορεί να προκαλέσει χαμηλή παραγωγή σπέρματος.

Ορισμένες κληρονομικές (γενετικές) ασθένειες και χρωμοσωμικές ανωμαλίες μπορούν να προκαλέσουν χαμηλή ή και μηδενική παραγωγή σπέρματος ή σπέρμα που έχει μειωμένη κινητικότητα.

Σε 10-20% των περιπτώσεων, το πρόβλημα βρίσκεται στο μπλοκάρισμα της διαδρομής του σπέρματος από τους όρχεις, μέσω των σωλήνων που ονομάζονται σπερματικοί πόροιστο πέος. Το πρόβλημα αυτό, μπορεί να προκληθεί από ουλές, από μια λοίμωξη σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, μετά από μια βασεκτομή (χειρουργική επέμβαση για τη διακοπή της συνέχειας των ανδρικών σπερματικών πόρων ως μέθοδος αντισύλληψης) ή από κυστική ίνωση (γενετική ασθένεια).

Επιπλέον, η κίνηση του σπέρματος προς την κύστη, αντί για την έξοδο από το πέος (παλίνδρομη εκσπερμάτιση) , μπορεί επίσης να προκαλέσει στειρότητα στους άνδρες.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, η στειρότητα οφείλεται σε ανεπάρκεια ορμονών. Η ωχρινοτρόπος ορμόνη (LH) και η ορμόνη διέγερσης των ωοθυλακίων (FSH) προκαλούν στους όρχεις την παραγωγή τεστοστερόνης και σπέρματος. Η υπόφυση, που βρίσκεται στον εγκέφαλο, παράγει τις συγκεκριμένες ορμόνες. Οποιαδήποτε κατάσταση μειώνει τα επίπεδα LH και FSH, όπως ο όγκος της υπόφυσης, μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή ή μηδενική παραγωγή σπερματοζωαρίων και χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης στο αίμα.

Η αυξημένη παραγωγή προλακτίνης μπορεί αν προκαλέσει υπογονιμότητα στον άνδρα λόγω χαμηλής παραγωγής τεστοστερόνης (υπογοναδισμός)

Άλλη ορμονική διαταραχή που μπορεί να προκαλέσει υπογονιμότητα και στους άνδρες είναι η διαταραχή της λειτουργίας του θυρεοειδούς. Πολύ πιο σπάνια αιτία υπογονιμότητας είναι και η υπερπαραγωγή κορτιζόλης

Σε ποσοστό 30-40% των ανδρών με στειρότητα, η αιτία δεν είναι εύκολο να βρεθεί. Ωστόσο, οι συγκεκριμένοι άνδρες έχουν συνήθως μη φυσιολογικό σπέρμα (π.χ. σπερματοζωάρια τα οποία κινούνται πολύ αργά, έχουν ανώμαλο σχήμα ή είναι πολύ χαμηλά σε αριθμό). Στις περιπτώσεις αυτές η ποιότητα του σπέρματος επηρεάζεται, σε μεγάλο βαθμό, από τον τρόπο ζωής του ατόμου. Καταστάσεις όπως:

·        Η παχυσαρκία,

·        η κακή διατροφή και έλλειψη βιταμινών,

·        ο διαβήτης,

·        το κάπνισμα,

·        η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ,

·        η χρόνια λήψη φαρμάκων για χρόνιες ασθένειες,

·        κάποιες χρόνιες νόσοι, κυρίως αυτοάνοσες,

·        η χρήση αναβολικών ορμονών κατά την άσκηση αλλά και

·        η χρήση ναρκωτικών

πρέπει να ληφθούν υπόψη όταν αντιμετωπίζουμε πρόβλημα ανδρικής υπογονιμότητας.

 

Πώς αξιολογείται η ανδρική υπογονιμότητα;

Αν εσείς και η σύντροφός σας δεν μπορείτε να συλλάβετε μετά από ένα χρόνο προσπάθειας, θα πρέπει να συμβουλευτείτε έναν ιατρό που να εξειδικεύεται στο θέμα της γονιμότητας. Ένας ανδρολόγος ή ένας ενδοκρινολόγος που ασχολείται με την αναπαραγωγή μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση και έπειτα στη θεραπεία της ανδρικής υπογονιμότητας.

Ο ιατρός θα ξεκινήσει με την ανάλυση του ιατρικού ιστορικού. Οι ερωτήσεις πολύ πιθανόν θα περιλαμβάνουν θέματα σχετικά με: Tην ανάπτυξη κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, καθώς και θέματα που αφορούν παρελθοντικές λοιμώξεις και χειρουργικές επεμβάσεις, σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες, «βλάβες» στους όρχεις, υπερέκθεση σε φάρμακα ή χημικά βλαβερά για τον οργανισμό.

Έπειτα, ο ιατρός θα πραγματοποιήσει μία κλινική εξέταση με σκοπό την εύρεση πιθανών σημαδιών χαμηλής τεστοστερόνης ή άλλων καταστάσεων που επηρεάζουν τη γονιμότητα (όπως οι μικροί σε μέγεθος όρχεις).

Επιπλέον, θα πραγματοποιηθεί ανάλυση σπέρματος για να εξεταστούν η ποσότητα, η κίνηση και το σχήμα του σπέρματος. Τέλος θα πρέπει να γίνουν και ορμονικές εξετάσεις με σκοπό να διερευνηθεί η πιθανή ανεπάρκεια ορμονών.

Επίσης, ο ιατρός σας μπορεί να ζητήσει να πραγματοποιηθεί και υπερηχογράφημα οσχέου. Η εξέταση αυτή έχει σκοπό την εύρεση φλεβών γύρω από τους όρχεις (κιρσοκήλη) , όγκους ή κάποιο πιθανό «μπλοκάρισμα» στους σπερματικούς πόρους.

Τέλος, είναι σημαντικό να εξεταστεί ταυτοχρόνως και το πλήρες ιατρικό ιστορικό της συντρόφου σας. Αυτό, θα βοηθήσει να σχηματιστεί μία πλήρης εικόνα της ικανότητάς του ζευγαριού να αποκτήσει παιδιά.